ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္ေတြက မယ္ေတာ္ မာရီယားကို ကိုးကြယ္ၾကတဲ့ သူေတြလို႔ ေျပာၾကတာ ဟုတ္ပါသလား?

 “ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္ေတြကမယ္ေတာ္မာရီယား ကိုကိုးကြယ္ၾကတဲ့သူေတြလို႔ေျပာၾကပါတယ္။ ဟုတ္ ပါ သလား”။  “လံုး၀မဟုတ္ပါဘူးလို႔” ဦးစြာေျဖလိုက္ပါ ရေစ။ ထင္ေၾကးနဲ႔ရမ္းသမ္းၿပီး စြပ္စြဲလိုက္တဲ့ စြပ္စြဲမႈ တစ္ခုသာျဖစ္ပါတယ္။ ရွင္းေအာင္ ဆက္လက္ေျဖ ေပးပါမယ့္။

     ကက္သလစ္ သာသနာေတာ္ရဲ႕ ပါဠိေတာ္ျဖစ္တဲ့ လက္တင္ဘာသာ ေ၀ါဟာရ ႏွစ္လံုးကို ဦးစြာ ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္။ ပထမ ေ၀ါဟာရကေတာ့ Latria ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ ကေတာ့ အဂၤလိပ္လို adoration ျမန္မာလိုကေတာ့ ကိုးကြယ္ျခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ အမိ ကက္သလစ္ သာသနာေတာ္ႀကီးကေန ျပတ္သားစြာ သြန္သင္ထားခ်က္ ကေတာ့ ဘုရားရွင္ တစ္ဆူတည္းကိုသာ ကိုးကြယ္ ရပါတယ္။ မယ္ေတာ္ရွင္နဲ႔ သိၾကား ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြကို ဘုရား အမွတ္နဲ႔ ကိုးကြယ္လို႔ မရပါ။ ကက္သလစ္ေတြက မယ္ေတာ္ရွင္နဲ႔ သိၾကား ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြကို ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားအျဖစ္ ကိုးကြယ္ျခင္း လံုး၀ မျပဳပါ။ တစ္ဆူတည္းေသာ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားသခင္ကိုသာလွ်င္ ဘုရားအမွတ္ျဖင့္ လက္ခံ ယံုၾကည္လ်က္ ကိုးကြယ္မႈကို ျပဳၾကပါတယ္။ အခု ဆက္လက္ၿပီး ေဖာ္ျပေပးမဲ့ ဒုတိယ ေ၀ါဟာရ စကားလံုးကေတာ့ Dulia ျဖစ္ပါတယ္။ Dulia ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အဂၤလိပ္လို Veneration ျမန္မာလို ကေတာ့ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကက္သလစ္ သာသနာေတာ္ႀကီး အေနျဖင့္ မိမိရဲ႕ သာသနာေတာ္ႀကီး အတြင္း ကေန ေျပာင္ေျမာက္စြာ သီလပါရမီမ်ားကို ဆည္းပူးၿပီး ဘုရားရွင္၌ ေဆာက္တည္ ဆက္ကပ္သြားၾကတဲ့ ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူျမတ္ေတြကို သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္း အမႈျပဳၾကပါတယ္။ ဂုဏ္ျပဳ ၾကပါတယ္၊ စံျပဳ အတုယူ ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဘုရားရွင္ထံ ၀ိုင္း၀န္း ဆုေတာင္းေပးမႈ ထပ္ဆင့္ ဆုေတာင္းေပးမႈကို အစဥ္ ခိုလံႈမႈ ျပဳၾကပါတယ္။ သူတို႔ကို ဘုရားအမွတ္နဲ႔ လံုး၀ ကိုးကြယ္ျခင္း အမႈ မျပဳၾကပါ။

      ကက္သလစ္ ဘာသာ၀င္ေတြက ခရစ္ေတာ္ ဘုရားရွင္ရဲ႕ မယ္ေတာ္ အေပၚမွာ  သဒၶါ ၾကည္ညိဳမႈ ရွိတဲ့ ေနရာမွာ၊ ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြ အေပၚမွာထားရွိတဲ့ သဒၶါၾကည္ညိဳမႈထက္ ပိုၿပီးသာတယ္။ မယ္ေတာ္ရွင္ အေပၚမွာထားရွိတဲ့ သဒၶါ ၾကည္ညိဳမႈကေတာ့ အ႐ူးအမူးပဲလို႔ ဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ခရစ္ေတာ္ ဘုရားရွင္က မယ္ေတာ္ကို သိပ္ၿပီး ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတယ္ ဆိုေတာ့ ခရစ္ေတာ္ ဘုရားရွင္ကို သိပ္ၿပီး ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတဲ့ ကက္သလစ္ေတြက မယ္ေတာ္ရွင္ အေပၚမွာ ထားရွိတဲ့ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္းဟာ ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြ အေပၚမွာ ထားရွိတဲ့ dulia လို႔ေခၚတဲ့ veneration သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္းထက္ သာလြန္ လွပါတယ္။ အဲ့ဒီ သဒၶါၾကည္ညိဳျခင္းကို အဂၤလိပ္လို exceptional veneration အႏိႈင္းမဲ့ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္းလို႔ ေခၚပါတယ္။ လက္တင္ဘာသာ ေ၀ါဟာရနဲ႔ ေခၚရင္ေတာ့ Hyperdulia လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကက္သလစ္ ဘာသာ၀င္ေတြဟာ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားသခင္ကို ဘုရားရွင္အျဖစ္ ကိုးကြယ္ၾကပါတယ္။ ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြ အေပၚမွာေတာ့ သဒၶါၾကည္ညိဳျခင္း အမႈျပဳ ၾကပါတယ္။ မယ္ေတာ္ရွင္ အေပၚမွာေတာ့ မယ္ေတာ္ရွင္ဟာ ပိုၿပီး ျမင့္ျမတ္လွတဲ့ အတြက္ အႏိႈင္းမဲ့ သဒၶါၾကည္ညိဳျခင္း အမႈကို ျပဳၾကပါတယ္။ ဘုရားရွင္ကို ဘုရားအျဖစ္နဲ႔ ကိုးကြယ္ၿပီး မယ္ေတာ္ရွင္ကို ဘုရားအျဖစ္နဲ႔ လံုး၀ မကိုးကြယ္ၾကပါ။ အထင္မွား အျမင္မွားျဖစ္ေနတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အျပဳအမူက တစ္ပံုစံတည္း ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ဘုရားရွင္ကို ကုိးကြယ္ေတာ့လည္း လက္အုပ္ခ်ီလ်က္ ကိုးကြယ္ရတယ္။ ဦးညႊတ္လ်က္၊ ဒူးေထာက္လ်က္ ျပဳၾကရ ျပန္ပါတယ္။ ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြ အေပၚမွာ သဒၶါၾကည္ညိဳျခင္း အမႈျပဳျပန္ေတာ့လည္း ဒီအတိုင္းပဲ ျပဳၾက ရျပန္ပါတယ္။

    မိဘ ဆရာသမားကို လက္အုပ္ခ်ီလ်က္ ကန္ေတာ့ ၾကတယ္။ သက္ႀကီး ၀ါႀကီးမ်ားကို လက္အုပ္ခ်ီ ကန္ေတာ့ၾကတယ္။ သက္ႀကီး ၀ါႀကီးမ်ား ေရွ႕၌ ျဖတ္သန္း သြားလာၾကတဲ့ အခါမွာ ဦးညႊတ္ ဂါ၀ရ ျပဳလ်က္ အ႐ိုအေသေပး ၾကရျပန္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အလံကိုလည္း ဦးညႊတ္လ်က္ ဂါ၀ရျပဳ ၾကရပါတယ္။ အေလးအျမတ္ ျပဳၾကရျပန္ ပါတယ္။

    ႏိုင္ငံေတာ္ အလံေရွ႕မွာ ဦးညႊတ္၊ ဂါ၀ရျပဳလို႔ အေလးျပဳလို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အလံကို ဘုရားအမွတ္ျဖင့္ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္ရပါ။ မိဘ ဆရာသမား သက္ႀကီး ၀ါႀကီးမ်ားကို လက္အုပ္ခ်ီၿပီး ကန္ေတာ့ၾကလို႔ မိဘဆရာ သမားမ်ား၊ သက္ႀကီး ၀ါႀကီးမ်ားကို ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရား အမွတ္ျဖင့္ ကိုးကြယ္ရာ မေရာက္ပါ။ ဒီ အတိုင္းပါပဲ ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြ အေပၚမွာ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္း၊ မယ္ေတာ္ရွင္ အေပၚမွာ အႏိႈင္းမဲ့ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္း အမႈျပဳေနၾကလို႔လည္း ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရား အမွတ္ျဖင့္ ကိုးကြယ္ေနျခင္း မဟုတ္ပါ။

    ဥပမာ - သမၼာက်မ္းစာေတာ္ျမတ္ထဲမွာ ကိုးကြယ္ျခင္းနဲ႔ ၾကည္ညိဳ ေလးျမတ္ျပဳျခင္း ျပဳတဲ့ေနရာ ပ်က္၀တ္၍၊ ဦးညႊတ္၍၊ ၾကည္ညိဳ ေလးျမတ္မႈ ျပဳျခင္း တိုင္းဟာလည္း ဘုရားအမွတ္ျဖင့္ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္ေၾကာင္း သာဓကမ်ားစြာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ (ဗ်ာဒိတ္က်မ္း ၃း၉)-ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဖီလာဒဲဖီးယား အသင္းေတာ္ရွိ ယံုၾကည္သူေတြရဲ႕ ေျခရင္း၌ လာေရာက္ ပ်က္၀ပ္ၾကလိမ့္မယ္လို႔ ေဖာ္ျပတဲ့ ေနရာမွာ ကိုးကြယ္ျခင္းလို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ လာေရာက္ ဂါရ၀ျပဳျခင္းကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (ကမၻာဦးက်မ္း ၁၉း၁) ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားခ်က္- ေလာတဟာ ေသာဒံုၿမိဳ႕မွာ ႂကြေရာက္လာတဲ့ ေကာင္းကင္ တမန္ႏွစ္ပါးကို ေျမ၌ ဦးညႊတ္ခ်လ်က္ ခရီးဦးႀကိဳ ျပဳတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေလာတဟာ ေကာင္းကင္တမန္ ႏွစ္ပါးကို ဘုရားရွင္ အေနနဲ႔ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္။ အ႐ိုအေသေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ (ကမၻာဦးက်မ္း ၂၄း၅၂) ထဲမွာေတာ့ အာၿဗံဟံရဲ႕ အေစခံ ကၽြန္ဟာ ထာ၀ရဘုရားရွင္ကို ဦးညႊတ္ခ်ၿပီး ကိုးကြယ္တာကို ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဦးညႊတ္ခ်ျခင္းဟာ သဒၶါ ၾကည္ညိဳမႈ သက္သက္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။ ကိုးကြယ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ (ကမၻာဦးက်မ္း ၄၂း၆) ထဲမွာ အီဂ်စ္ျပည္မွာ ဘုရင္ျဖစ္ေနတဲ့ ဂ်ိဳးဇက္ထံ မိမိရဲ႕ ညီအစ္ကိုမ်ား လာေရာက္ၿပီး ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္မွာ ဦးညႊတ္ခ်ၾကတာဟာျဖင့္ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္ပါ။ ၾကည္ညိဳေလး ျမတ္ျခင္း ဂါရ၀ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။

    (ေယာ႐ႈမွတ္စာ ၅ း ၁၄) ထဲမွာ ေယာ႐ႈဟာ ထာ၀ရဘုရား၏ ေကာင္းကင္တမန္ေရွ႕မွာ ပ်က္၀တ္ ကိုးကြယ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေယာ႐ႈဟာ ေကာင္းကင္တမန္ကို ဘုရားရွင္အျဖစ္ ပ်က္၀တ္ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္ပါ။ ႐ိုေသ ေလးျမတ္မႈ ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။(ဓမၼရာဇ၀င္ ပထမေစာင္ ၂၈း၁၄) ထဲမွာ ရွာေမြလ (ဆာျမဴအဲလ္)ကို ေရွာလု (ေဆာလူး)ဟာ ေျမေပၚမွာ ဦးညႊတ္ ပ်တ္၀ပ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ ဒီလို ေရွာလုရဲ႕ ပ်တ္၀ပ္ဦးညႊတ္ျခင္းဟာ ဘုရားအမွတ္ျဖင့္ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္။ ေလးျမတ္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။  (ဓမၼရာဇ၀င္ ပထမေစာင္ ၁း၂၃)ထဲမွာ ပေရာဖက္ နာသန္ဟာ ဒါ၀ိဒ္ မင္းႀကီးေရွ႕ မွာ ဦးခ် ပ်တ္၀ပ္ျခင္းဟာ ဘုရားအမွတ္နဲ႔ ဒါ၀ိတ္မင္းႀကီးကို ကိုးကြယ္ေနျခင္း မဟုတ္။ အေလးအျမတ္ ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဓမၼရာဇ၀င္ စတုတၳေစာင္ ၂း၁၅) ထဲမွာ ပေရာဖက္မ်ားရဲ႕ သားသမီးမ်ားဟာ ေဂ်ရီခိုၿမိဳ႕မွာ ေအလီရွဲကို ေျမေပၚမွာ ပ်က္၀ပ္ၾကျခင္းဟာ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္ ဂါရ၀ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ (ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ပထမေစာင္ ၂၁း၂၁) ထဲမွာ ornan ဒါ၀ိတ္မင္းႀကီး ေရွ႕မွာျပဳတဲ့ ဦးခ် ပ်တ္၀ပ္ျခင္းဟာ ဘုရားအမွတ္နဲ႔ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္။ ဂါရ၀ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ (ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ပထမေစာင္ ၂၉း၂၀) ထဲမွာ အစၥေရးလူမ်ိဳးဟာ ဦးခ်၍ ထာ၀ရဘုရားကို ၎၊ ရွင္ဘုရင္ကို ၎ ရွိခိုးၾက၏ တဲ့။ ဒီေနရာမွာ အစၥေရးလူမ်ိဳးေတြဟာ ဘုရားရွင္ကို ထာ၀ရ ဘုရားရွင္အျဖစ္နဲ႔ ကိုးကြယ္ၾကၿပီး ရွင္ဘုရင္ကို ရွိခိုး၍ ဂါရ၀ျပဳၾကျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ (ရာဇ၀င္ခ်ဳပ္ ဒုတိယေစာင္ ၂၉ း ၂၉-၃၀)ထဲမွာ ေဟစကိမင္းႀကီးနဲ႔ စည္းေ၀းသူ လူထု ပရိသတ္ႀကီးဟာ ဒီေနရာမွာ သူတို႔ ျပဳၾကတဲ့ ဦးညႊတ္ခ်၍ ကိုးကြယ္ၾကျခင္းဟာ ဘုရားအျဖစ္ ရွိခိုးၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (တိုဘိ၀တၳဳ ၁၂း၁၆) ထဲမွာ ဖခင္ျဖစ္သူ ေတာဘိယႏွင့္ သားျဖစ္သူ ေတာဘိတို႔သည္ ေကာင္းကင္သိၾကား တမန္ေတာ္ ရာဖါအဲေရွ႕မွာ ေျမေပၚမွာ ပ်က္၀ပ္လိုက္ၾကျခင္းဟာ ဂါရ၀ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။ ဘုရားအျဖစ္ ကိုးကြယ္လိုက္ျခင္း မဟုတ္။ (ဂ်ဴဒစ္ ၀တၳဳ ၁၄း၇) ထဲမွာ အာမိုႏိုက္လူမ်ိဳး အာစီေအာ္က ဂ်ဴဒစ္ရဲ႕ ေရွ႕မွာ ညႊတ္တြား အ႐ိုအေသေပးလ်က္ ထာ၀ရဘုရားကို ခ်ီးမြမ္းတယ္တဲ့။ (ဆာလံက်မ္း ၁၃၈း၂) ထဲမွာေတာ့ ဒါ၀ိတ္မင္းႀကီးဟာ မြန္ျမတ္ သန္႔ရွင္းလွတဲ့ ဗိမာန္ေတာ္ အထဲမွာ ႐ိုေသဦးညႊတ္ျခင္းဟာ ထာ၀ရ အရွင္ ဘုရားသခင္ကို ဘုရားအမွတ္ႏွင့္ ကိုးကြယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (ဒါနီအဲေဟာ စာတမ္း ၂း၄၆)ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေနဘူးခါ ေနဇာမင္းႀကီးဟာ ဒါနီအဲကို ရွိခိုး ကိုးကြယ္ၿပီးလွ်င္ သူ႔အား ယာဇ္ပူေဇာ္ျခင္းႏွင့္ ေလာ္ဗန္နံ႔သာကို ေပးလ်က္ ထာ၀ရဘုရားအား ပူေဇာ္ေစျခင္းဟာ ဒါနီအဲကို ႐ိုေသ ဂါရ၀ျပဳၿပီး ဒါနီအဲအားျဖင့္ ထာ၀ရဘုရားကို ကိုးကြယ္ ၀တ္ျပဳလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (ဒါနီ အဲေဟာ စာတမ္း ၈း၁၇) ထဲမွာ ေကာင္းကင္ တမန္ေတာ္ ဂါၿဗီအဲလ္ရဲ႕ ေရွ႕မွာ ပ်က္၀ပ္လိုက္ျခင္းဟာ ဒါနီအဲရဲ႕ ဂါရ၀ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။ ကိုးကြယ္ျခင္း မဟုတ္။ (မကၠာေဘးဦး သမိုင္း ပထမတြဲ ၄း၄၀၊ ၅၅)ထဲမွာ ဂ်ဴဒနဲ႔ ယံုၾကည္သူမ်ား ျပဳလုပ္ခဲတဲ့ ပ်က္၀ပ္ ရွိခိုးမႈဟာ ထာ၀ရဘုရားရွင္ကို ကိုးကြယ္ၾကျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (မကၠာေဘးဦး သမိုင္း ဒုတိယတြဲ ၁၀း ၄၊၂၆။ ၁၃း၁၂) ထဲမွာ မကၠာေဘးဦးနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ေနာက္လိုက္မ်ား ျပဳခဲ့တဲ့ ပ်က္၀ပ္ ကိုးကြယ္မႈဟာ ထာ၀ရဘုရားကို ကိုးကြယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

 ဒီေတာ့ ဂါရ၀ျပဳျခင္း၊ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္း၊ ကိုးကြယ္ျခင္းေတြ ျပဳၾကတဲ့ ေနရာမွာ ပံုစံက တူေနတဲ့ အတြက္ ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္မ်ားကို မယ္ေတာ္ကို ကိုးကြယ္သူဟု မွားယြင္းစြာ ယူဆလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ခုေလာက္ဆိုရင္ ရွင္းၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။ ကက္သလစ္ ဘာသာ၀င္မ်ားဟာ ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရားသခင္ကိုသာ ဘုရားရွင္အျဖစ္ ကိုးကြယ္ၾကပါတယ္။ ရဟႏၲာ သူေတာ္စင္ သူေတာ္ျမတ္ေတြ အေပၚ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္း အမႈကိုသာ ျပဳၾကပါတယ္။ မယ္ေတာ္ရွင္ အေပၚမွာေတာ့ ဘုရားအျဖစ္နဲ႔ ကိုးကြယ္ျခင္း လံုး၀ မျပဳၾကပဲ၊ အႏိႈင္းမဲ့ သဒၶါ ၾကည္ညိဳျခင္း အမႈကိုသာ ျပဳေနၾကေၾကာင္း ေျဖၾကားလိုက္ရပါတယ္။

                                        ဘုန္းဘုန္း ဒိုမိနစ္ ၿဂိဳလ္တု